Laboratorium domowe, czyli jak zrobić krem, mydło i powidło

Co miesiąc coś nowego - moje fascynacje

Mój "skok w bok" - Kwasy hydroksylowe AHA i BHA

Kwasy hydroksylowe są bojkotowane przez kosmetykę naturalną. Dyskwalifikuje je ich ewentualnie drażniące działanie, inwazja w głębokie warstwy skóry i nie sprawdzone długoterminowe działanie i wpływ na zdrowie skóry i organizmu. Jednak mogłabym przytoczyć wiele argumentów za "wpuszczeniem" ich do grona substancji używanych w kosmetykach naturalnych. Główny to: kwasy hydroksylowe są pochodzenia naturalnego i przy odpowiednim stosowaniu można uniknąć podrażnień, za to skóra wygląda naprawdę lepiej.
Kwasy hydroksylowe były początkowo całkowicie pochodzenia roślinnego (pochodziły od kwasów roslinnych), obecnie istnieje wiele ich chemicznych odpowiedników.
Kasy hydroksylowe regulują procesy odnowy komórkowej, złuszczają naskórek w sposób chemiczny. To znaczy rozluźniają połączenia miedzykomórkowe.
Wnikają w przestrzeń miedzykomórkową i rozpuszczają białko łączące że sobą komórki. Dzieki temu obumarle juz komórki skóry oddzielają się od niej i odpadają.
Kwasy hydroksylowe działają wówczas jak łagodny peeling na skórę, mogą powodować na początku stosowania lekkie pieczenie. Następuje złuszczanie.
Na powierzchni skóry pokazują się nowe, mlode komórki, które były zasloniete starymi i obumarlymi komorkami.
Kwas nie tylko złuszczają naskórek, ale również przyspieszają procesy regeneracji i odnowy skóry własciwej, tworzenia się elastyny i kolagenu.
Skóra sprawia zdrowsze wrażenie, wygląda swieżo i jędrnie, jej struktura się wygładza, a koloryt wyrównuje. Pory się otwierają.
Długotrwałe stosowanie kwasów hyrboksylowych chroni skórę przed podrażnieniami, poprawia zdolność skóry w magazynowaniu wilgoci. Dzięki temu skóra jest dobrze nawilżona.
Działanie kwasów widac na skorze od razu, niestety widac je tylko tak dlugo, jak dlugo się je stosuje. Po zaprzestaniu stosowania preparatów z kwasąmi skóra wraca do stanu wyjsciowego.

Stosując kwasy hydroksylowe należy skórę chronić przed promieniowaniem słonecznym, jest na nie szczególnie wrażliwa, gdyż nie ma wierzchniej warstwy obumarółych komórek, które stanowily niewielką ochronę, a komórki naskórka są młode i wrażliwe.

Kosmetyki z kwasąmi stosuje się w celu spłycania zmarszczek, leczenia trądziku, a także do usunecia przebarwień, plam, zrogowaciałego naskórka, niezbyt głebokich blizn i nawilżania skóry.

Działanie kwasów nie jest tak spektakularne jak mikrodermabrazja czy inne inwazyjne peelingi, kuracja kwasami wymaga cierpliwości, a na efekty trzeba chwilę poczekać, jest to jednak działanie łagodne i wielostronne.

Kwasy alfa-hydroksylowe AHA

Kwasy AHA są rozpuszczalne w wodzie, dlatego często są stosowane w produktach do mycia i w kremach. Koncentracja kwasów AHA nie powinna być niższa niż 5%. Stosowanie preparatów z kwasami AHA o dużej koncentracji (25%) powoduje pogrubienie skóry, zagęszczenie jej struktury kolagenowej i poprawienie jakości włókien elastyny.

Mogą podrażniać wrażliwą skórę. Po dłuższym czasie efekt stosowania kwasów AHA zmniejsza się do zera.

Kuracja kwasami AHA

Około dwa tygodnie przed kuracją kwasąmi AHA należy skórę na ta kuracje przygotować, to znaczy stosować w pierwszym tygodniu raz dziennie kremy z niewielką ilością kwasów AHA (5-8%) . W drugim tygodniu stosuje się krem z kwasami dwa razy dziennie. Bezpośrednio przed zabiegiem eksfoliacji skórę twarzy należy dokładnie oczyścić. Tłuszcz i sebum przeszkadzają kwasom wniknąć w głębsze warstwy skóry. Serum z dużym stężeniem rozprowadza się na twarzy, szyi i dekolcie i pozostawia na 1-2 minuty, po czym zmywa się je wodą. Następnie trzeba przemyć skórę alkalicznym neutralizatorem. Może to być proszek do pieczenia rozpuszczony w wodzie. Neutralizator zmywa się wodą, osusza skórę i smaruje odpowiednim dla cery kremem z filtrami UV. Takie zabiegi przeprowadza się 6-10 razy w około tygodniowych odstępach, wydłużając za każdym razem czas zabiegu o minutę. Cała kuracja powinna odbywać się w rocznych lub dwuletnich odstępach. W trakcie kuracji należy unikać działania promieni UV i używać cały czas kremow z małym stezeniem kwasów AHA.

Przebieg zabiegu eksfoliacji kwasami AHA w gabinecie kosmetycznym dokładnie opisąny jest tutaj: http://www.kosmetyczki.net/

Skutki uboczne kuracji kwasami AHA

Kuracja kwasami jest bezpieczna o ile przeprowadza się ją z rozwagą, przyzwyczajając powoli skórę do kwasów i stopniowo zwiekszając koncentrację lub/i czas działania.

Możliwe skutki uboczne to głównie zaczerwienienia, podrażnięnia i pieczenie skóry bezpośrednio po zabiegu. Zdarza się również, że powstają rany i podraznione, wilgotne miejsca na skórze. Przeważnie znaczy to, że koncentracja była zbyt duża lub czas działania zbyt długi.

Lista kwasów alfa-hydroksylowych
Kwas glikolowy

INCI: Glycolid acid

Kwas glikolowy występuje w naturze w soku trzciny cukrowej, jest najprostszym z kwasów hydroksylowych, a tym samym ma najmniejszą cząsteczkę. Takie małe cząsteczki kwasu łatwiej wnikaja wgłąb skóry. Kwas glikolowy stosuje się w kosmetyce od około 25 lat. Jego działanie jest zależne od stężenia.
W stężeniu do 15% działa nawilżająco, niewidocznie złuszczająco, przyspiesza regenerację i odnowe skóry własciwej.
W stężeniu 20-30% działa nawilżająco, oczyszczająco, daje efekt peelingu. W wysokim stężeniu (50-70%) złuszcza naskórek i silnie pobudza procesy regeneracyjne skóry własciwej.

Wielokrotne i długotrwałe stosowanie kwasu glikolowego powoduje pogrubienie skóry nawet do 25%, znacznie poprawia się elastyczność skóry, wzrasta naturalna produkcja kolagenu w skórze, dzięki czemu następuje spłycenie zmarszczek.

Kwas glikolowy stosuje się do

Do góry

Kwas migdałowy

INCI:Mandelic acid

Kwas migdałowy ma postać białych kryształków. Jest rozpuszczalny w wodzie, alkoholu i eterze. Kwas migdałowy odkryto przy podgrzewaniu ekstraktu z gorzkich migdałów w rozcieńczonym kwasie solnym. Przemysłowo uzyskuje się obecnie kwas migdałowy z aldehydu benzoesowego i cyjanowodoru (=kwas pruski). W ąrodowisku kwaśnym kwas migdałowy działa bakteriostatycznie i bakteriobójczo na szcepy streptkoków, staphylplokoków i bakterii koli.

Do góry

Kwas mlekowy

INCI: Lactic Acid

Kws mlekowy ma postać przezroczystej, gęstej syropopodobnej cieczy, o słabym kwaśnym zapachu i w rozcieńczonej postaci kwaśnym smaku. Rospuszcza się w wodzie, spirytusie i eterze. Przez destylację pod zmniejszonym ciśnienim można uzyskać bezwodny kwas mlekowy, który ma postać krzształków, roztapiających się i tworzących lejącą się masę w temperaturze 18°C.

Kwas mlekowy powstaje w procesie rozkładu cukru (głównie z mleka) w glikolizie anaerobowej (beztlenowej) przy udziale bakterii beztlenowych lactobacillus casei i lactobacillus bulgaricus.
Sole kwasu mlekowego to mleczany.
Kwas mlekowy i jego mleczany występują w izomerach D(-) (lewoskretny) i L(+)(prawoskretny). Pierwszy raz kwas mlekowy został odkryty w kwaśnym mleku w roku 1780 przez Karla Wilhelma Scheele. Później odkryto go również w mięsie (kwas mlekowy L(+)). Taki kwas mlekowy występuje również w pocie, krwi i serum mięśniowym. W roślinach i bakteriach występuje mieszanka prawo- i lewoskrętnych cząsteczek kwasu mlekowego. W sfermentowanych roślinach, jak kapusta kiszona, ogórki kiszone, występuje głównie prawoskrętny kwas mlekowy. Prawoskrętny kwas mlekowy jest dobrze przyswajalny przez człowieka, natomiast lewoskretny jest ciężko przyswajalny i potrzeba dużo czasu aby go wyeliminować z organizmu.
W przemyśle spożywczym kwas mlekowy oznaczony jest symbolem E270. Używany jest w produkcji piwa, pieczywa i słodyczy jako substancja zakwaszająca. Bartnicy używają kwasu mlekowego do leczenia pszczół w przypadku zakażenia ich roztoczami Varroa destructor.
Jako ciekawostkę można przytoczyć informację, że koncern BASF zamierza w tym roku (2006) wprowadzić sztuczne tworzywona bazie mleczanów, które będzie można utylizowac w sposób ekologiczny.
Niewielka ilość kwasu mlekowego dodana do mleka dla dzieci pomaga w trawieniu, ale takie zastosowanie należy przedyskutować z lekarzem pediatrą.
W kosmetyce używa się kwasu mlekowego w terapii przeciwtrądzikowej, a także do ustawienia odpowiedniego Ph w preparatach kosmetycznych. Można używać kwas mlekowy również do klarowania np. dezodorantow, jesli wazne jest, aby były przezroczyste. Można również używać rozcieńczonego kwasu mlekowego do przyrządzania płynu do płukania ust. Kwas mlekowy działa również, jak inne kwasy AHA, wygładzająco i nawilżająco na skórę.

Do góry

Kwas jabłkowy

INCI: Malic acid

Kwas jabłkowy, podobnie jak mlekowy występuje w dwóch postaciach: prawoskrętnej(D) - syntetycznej i lewoskrętnej (L) - naturalnej. W naturze można spotkac kwas jabłkowy w niedojrzałych jabłkach, winogronach i jeżynach. W roku 1785 Karl Wilhelm Scheele odkrył i opisal kwas jabłkowy. W przemyśle spożywczym kwas jabłkowy jest oznaczony symbolem E296. Przemysłowo uzyskuje się kwas jabłkowy poprzez fernentację kwasu fumarowego przy udziale bakterii i grzybów. Sole kwasu jabłkowego - jabłczany używane są w produkcji chipsów ziemniaczanych. Kwas jabłkowy jest dosyć drogi, dlatego często jest zastępowany tańszym kwasem cytrynowym lub fosforowym.

Do góry

Kwas winowy

INCI: Tartaric acid

Kwas winowy został skrystalizowny w 1796 przez Karla Wilhelma Scheele, a w 1819 Gay Lussąc odkrył i opisąl kwas gronowy jako izomer kwasu winowego.
Kwas winowy ma postać kryształków. Izomer prawoskrętny kwasu winowego(+)-(R,R) oraz jego sole występują w owocach, zwłaszcza w winogronach, w liściach winorośli, w mniszku, buraku cukrowym i innych owocach.
Lewoskrętny izomer (-)-(S,S) występuje tylko w liściach afrykańskiego drzewa Bankinia reticulata. Odmiana mezo, zwana równiez kwasem antywinowym, jest nieaktywna optycznie i nie występuje w naturze.
Kwas winowy rozpuszcza się w wodzie, temperatura topnienia wynosi 206 °C. Kwas winowy otrzymuje się z wodorowinianu potasu, który osądza się w beczkach przy fermentacji wina.
Sole kwasu winowego to winiany.
Kwas winowy oznaczony jest w przemyśle spożywczym symbolem E334, a jego sole winian sodu - E335, winian potasu - E336, winian sodowo-potasowy - E337. Kwas winowy i jego sole wykorzystuje się przy produkcji serów topionych oraz do produkcji napojów orzeźwiających.
Kwas winowy lub wodorowinian sodu stosuje się w analizie chemicznej do wykrywania jonów potasu.

Do góry

Kwas cytrusowy (cytrynowy)

INCI: Citric acid

Kwas cytrynowy to bezbarwne, rozpuszczalne w wodzie kryształki. Kwas cytrynowy zostal wyizolowany z soku cytrynowego w roku 1784 przez Karla Wilhelma Scheele.
Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach w większości organizmów żywych. W większych ilościach występuje w niektórych owocach. W cytrynach stanowi 8% masy suchej.
W przemyśle kwas cytrynowy jest otrzymywany głównie przez fermentację cukru za pomocą kultur pleśni Aspergillus niger.
Kwas cytrynowy jest używany jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz w przemyśle spożywczym.
Spożywany w niedużych ilościach kwas cytrynowy rozpuszczony w wodzie wpływa dodatnio na tkankę kostną ponieważ pobudza przyswajanie wapnia przez organizm. W dużych ilościach działa toksycznie.
Sole kwasu cytrynowego to cytryniany Kwas cytrynowy oznaczony jest w przemyśle spożywczym symbolem E 330.

Do góry

Kwas(y) Beta-hydroksylowe BHA

Organiczne kwasy beta-hydroksylowe - główny przedstawiciel to kwas salicylowy - maja podobne do kwasów AHA działanie peelingujace. Kwasy BHA podrazniaja skórę o wiele mniej niż kwasy AHA. Wybielają plamy pigmentowe na skórze, skóra wygładza się i zmarszczki robia się płytsze.
Już koncentracja 1-2% jest wystarczająca, by zapewnić pozytywne działanie preparatu, zwłaszcza przy długotrwalym stosowaniu kosmetykow z kwasem BHA.
Nowe formy BHA (Beta-LHA) pogrubiają skórę i zmniejszają oznaki starzenia się skóry.
Kwasy BHA rozpuszczają się w tłuszczach i rozpuszczają tłuszcze, dlatego mogą być stosowane w leczeniu trądzikow, gdyż są w stanie rozpuścić sebum. Dziaółają bardzo dobrze przy stosowaniu lokalnym lub w toniku do twarzy. Kwas BHA w przeciwieństwie do kwasów AHA zachowuje na stałe swoją zdolność złuszczającą.

Jesli używa się preparatu z kwasem BHA na codzień, to koncentracja 1-3% jest wystarczająca, jeśli chce się zrobić kurację analogiczną do kuracji kwasąmi AHA, to stężenie nie powinno być wyższe niż 20-30%, a na początek 8-10%. Czas trwania do 5 minut. Po około 2 minutach tworzy się na skórze biały osąd. To kwas sąlicylowy krystalizuje się, po wyparowaniu wody. Czestotliwosc wykonywania takiego zabiegu nie powinna być częstsza niż co 2 tygodnie. Kwas sąlicylowy po wyschnięciu przestaje działać na skórę, dlatego nie ma sensu zwiększanie czasu działania, można natomiast zmieniać koncentrację roztworu kwasu salicylowego. Czas trwania kuracji i koncentrację należy dostosować do własnej skóry, gdyż może ona reagować podrażnieniami nawet w tych "dopuszczalnych" przedziałach, które trzeba wówczas zmniejszyć.
Po zabiegu kwasem BHA skórę należy mocno natłuszczać i nawilżać odpowiednim kremem.
Podbnie jak kwasy AHA kwas salicylowy może podrażniać skórę, i podobnie jak przy stosowaniu kwasów AHA, należy ja chronić przed promieniami UV.

Kwas salicylowy

INCI:salicylic acid

Kwas sąlicylowy występuje w postaci białego krystalicznego proszku lub igiełek. Słabo rozpuszcza się w wodzie, lepiej w etanolu (przynajmniej 40%).
Topi się w temperaturze 160°C, wrze w temp. 211°C. W przyrodzie występuje w niektorych roślinach, np. w wierzbie.
Przemysłowo otrzymywany jest z fenolanu soli.
W dużych ilościach działa toksycznie.
Kwas sąlicylowy używany jest do produkcji kwasu acetylosalicylowego. W medycynie używa się kwasu sąlicylowego jako środka dezynfekującego i keratylicznego.
Kwas salicylowy działa przeciwzapalnie i kojąco. Salicylany - sole lub estry kwasu salicylowego, stosowane są w lecznictwie ze względu na właściwości przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Bardzo obszerny artykuł o kwasach hydroksylowych autorstwa Barbary Kwiatkowskiej można przeczytać tutaj: http://www.wizaz.pl/basia_kwasy_bha_aha.php

Inne źródła:
http://www.hautdoktor.ch/medical/chir-falten.html
http://www.mediweb.pl/beauty/vad05.php
http://www.wikipedia.de
http://pl.wikipedia.org
http://www.inform24.de/milchsauere.html
http://www.gdch.de/strukturen/fg/lm/ag/hydroxys.pdf
http://www.food-info.net/
http://www.bio-med.pl/wlasciwosciglikol.html
http://www.fruitypeels.de

Do góry

Aktualizacja 24.04.2006